Сусветная гісторыя Новага часу
Дата:
Kлас: 7
Tэма: Расійская дзяржава ў XVI ст.
Мэта:даць цэласнае ўяўленне пра развіццё Расійскай дзяржавы ў гады праўлення Івана Грознага
Задачы:
1.Навучальная: характарызаваць дзейнасць Івана Грознага, яго рэформы, напрамкі знешняй палітыкі, прычыны і вынікі апрычніны.
2.Развіваючая:вучыцца складваць ментальную карту па дзейнасці Івана Грознага; параўноўваць розныя пункты погляду на дзейнасць Івана Грознага; даваць сваю ацэнку дзейнасці Івана Грознага.
3.Выхаваўчая: выхоўваць цікавасць да гісторыі Расійскай дзяржавы, павагу да праў чалавека, грамадзянскую пазіцыю.
Тып урока:камбінаваны ўрок.
Забеспячэнне:
- Карта “Расійскія землі ў 16-17 стст.»
- Вучэбны дапаможнік Сусветная гісторыя Новага часу для 7 класа ўстаноў агульнай сярэдняй адукацыі з беларускай мовай навучання пад рэдакцыяй доктара гістарычных навук прафесара У.С. Кошалева, 2017 г.
- Карткі з заданнямі, рэпрадукцыя карціны В.Васняцова “Цар Іван Грозны”
- Всемирная история Нового времени, XVI—XVIII вв. 8 класс. Хрестоматия, Авторы: Забельникова О. В., Кудрявцева С. А.
Асноўныя паняцці: Выбраная рада, Судзебнік, Земскі сабор, Іван IV, апрычніна
План урока
1.Арганізацыйны этап.
2. Этап праверкі дамашняга задання.
3. Этап актуалізацыі апорных ведаў.
4. Этап вызначэння мэтаў.
5. Этап вывучэння новага матэрыялу.
А. Пачатак праўлення Івана IV.
Б. Выбраная Рада і рэформы 1550-х гг.
В. Ваенныя паходы Івана Грознага.
Г. Апрычніна.
6.Этап замацавання вывучанага матэрыялу.
7.Этап рэфлексіі і падвядзення вынікаў урока.
8. Этап інфармавання пра дамашняе заданне.
Ход урока
1.Арганізацыйны этап.
Забеспячэнне поўнай падрыхтаванасці класа да пачатку ўрока, стварэнне добразычлівага эмацыянальнага настрою.
Настаўнік:
Добры дзень. У пачатку ўрока прапаную вам ўсміхнуцца адзін аднаму і пастарацца захаваць добры настрой на ўвесь дзень.
2. Этап праверкі дамашняга задання.
Замацаванне паняццяў па раздзелам 1 і 2 “Заходняя Еўропа і ЗША ў 16-18 стст.
Заданне “Алфавіт” (назваць паняцце на літару алфавіта)
А. Прыбор для вызначэння шыраты, адзін з найстарэйшых астранамічных інструментаў. Заснаваны на прынцыпе стэрэаграфічнай праекцыі.
Б. Вулічная сутычка, якая адбылася 5 сакавіка 1770 года ў Бостане паміж гараджанамі і англійскімі салдатамі.
В. Масавая разня гугенотаў католікамі ў Парыжы.
Г. Італьянскі вучоны, які на падставе назіранняў планеты ў тэлескоп навукова даказаў правільнасць геліацэнтрычнай сістэмы М.Каперніка.
Д. Дакумент, які абвяшчаў незалежнасць трынаццаці былых англійскіх калоній і ўтварэнне новай дзяржавы – ЗША.
Е. Чалавек, які адхіліўся ад веры ў Хрыста і ад царквы.
Ж. Горад Швейцарыі, у якім Жан Кальвін правёў царкоўную рэформу.
З. Працэс асваення ускраін зямель дзяржавы або тэрыторыі, размешчанай за межамі краіны.
І. Суды Рымска-каталіцкай царквы, якія выносілі прысуды людзям, абвінавачаным у ерасі і іншадумстве.
К. Хуткаходнае судна, створанае партугальцамі.
Л. Французскі король, якому належыць фраза «Дзяржава – гэта я».
М. Рэвалюцыйная песня, стаўшая пазней нацыянальным гімнам Францыі.
Н. Указ Генрыха IV, які канчаткова завяршыў рэлігійныя войны.
О.Член парламента і генерал, які устанавіў пратэктарат у Англіі.
П. Вышэйшы выбарны орган заканадаўчай улады.
Р. Галандскі мастак XVII ст. Яго працы «Начны дазор», «Святое сямейства», «Вяртанне блуднага сына».
С. Грамадскія групы людзей, якія валодалі рознымі правамі і абавязкамі.
Т. Праца Леанарда Да Вінчы, якая паказвае сцэну апошняй трапезы Хрыста са сваімі вучнямі.
Н. Саюз, які заключылі сем паўночных правінцый Нідэрландаў, галоўнай з якіх была Галандыя, для барацьбы з Іспанией.
Ф. Новы тып капіталістычны прадпрыемстваў, на якіх выкарыстаўвалася машыннае вытворчасць.
Ц. Правадыр народнай Рэфармацыі ў Германіі
Ш. нямецкі паэт і драматург, аўтар революцыйнай трагедыі, у якой галоўнымі героямі з'яўляюцца маладыя людзі, якія сталі разбойнікамі ў знак пратэсту супраць існуючых парадкаў.
Э. Пашырэнне сферы эканамічнага і палітычнага ўплыву.
Ю. Друкаваны ціск рэльефнага малюнка, нанесеннага на драўляную дошку або метал.
Я. Англійскі кароль, які ў 1603 г. абвясціў сябе помазанікам Божым, які стаіць вышэй зямных законаў.
3.Этап актуалізацыі апорных ведаў.
Адкрыйце падручнік на старонцы 143.
Як называецца новы раздзел?
Што мы будзем вывучаць у новым раздзеле?
Я хачу пачаць урок з наступнага выказвання: “О храбрые, мужественные сыновья русские! Потрудитесь, чтобы спасти свое отечество, Русскую землю, от неверных, не пощадите своей жизни, да не узрят ваши очи пленения и разграбления домов ваших, и убиения детей ваших”
Як вы мяркуеце, да якога перыяду гісторыі Расіі гэта выказванне адносіцца?
А для нашага часу гэта актуальна?
Гэтыя словы зразумелы для людзей любой эпохі. Былі яны актуальны і ў 16 ст.
4.Этап вызначэння мэтаў.
Гісторыя Расійскай дзяржавы пална таямніц, загадак і дзяржаўных пераваротаў. І сення мы пазнаемімся з адной з самых цікавых старонак Расійскай дзяржавы - часам праўлення цара Івана Грознага.
Вы пазнаеміцесь з фактамі з біяграфіі Івана Грознага.
(Паглядзець план урока) Абвяшчаецца тэма урока.
5.Этап вывучэнне новага матэрыялу.
Работа з ілюстрацыямі. Прыем “Аналіз карціны”.
Разгледзьце карціну Віктара Васняцова “Цар Іван Грозны”(ст.146). Выкажыце сваю думку па наступным пытанням:
1. Якія рысы характару Івана Грознага выразіў мастак на карціне?
2. Ці быў мастак сучаснікам І.Грознага? Ці мог яго асабіста ведаць?
3. Якую інфармацыю мог выкарыстаць мастак дзеля таго, каб паказаць вобраз Івана Грознага на карціне?
4. Як, на вашу думку, ставіцца мастак да свайго персанажа?
Самастойная пазнавальная дзейнасць вучняў.
(Работа з тэкстам падручніка і гістарычнымі дакументамі)
Заданне:
На аснове тэкста падручніка неабходна даць характарыстыку асобы Івана Грознага адным словам ці словазлучэннем і растлумачыць свой выбар.
Арганізацыя работы
|
Вучань |
Матэрыял для работы |
Вынік работы |
|
1 |
Пункт 1 “Пачатак праўлення Івана IV”ст. 144-145, дакумент “З ліста Івана IV пра дзяцінства”, ст.145 |
|
|
2 |
Пункт 2 “Выбраная Рада і рэформы 1550-х гг.” ст. 146-147, дакументы “Судзебнік 1550 г. …”, “Англійскі пасол аб стральцах” (хрэстаматыя, ст. 204-205) |
|
|
3 |
Пункт 3 “Ваенныя паходы Івана Грознага” ст.148-149, карта ст 149 |
|
|
4 |
Пункт 4 “Апрычніна”, ст. 149-152, дакумент “ Устанаўленне апрычніны”(хрэстаматыя, ст. 205-207) |
Па вынікам запаўнення табліцы складваецца карта памяці, якая характарызуе праўленне Івана Грознага.
<v:rect id="_x0000_s1030" style="position:absolute; left:7833; top:4865; width:2220; height:720"> <v:textbox>|
|
|
|
|
|
|
|
<v:stroke endarrow="block"><v:stroke endarrow="block"><v:stroke endarrow="block"><v:stroke endarrow="block"><v:stroke endarrow="block"><v:stroke endarrow="block"><v:stroke endarrow="block"><v:stroke endarrow="block"><v:stroke endarrow="block"><v:stroke endarrow="block"><v:stroke endarrow="block"><v:stroke endarrow="block"><v:stroke endarrow="block">Карта памяці</v:stroke></v:stroke></v:stroke></v:stroke></v:stroke></v:stroke></v:stroke></v:stroke></v:stroke></v:stroke></v:stroke></v:stroke></v:stroke>
<v:group coordorigin="1693,2345" coordsize="10010,3420" id="_x0000_s1061" style="position:absolute; margin-left:-4.9pt; margin-top:118.9pt; width:500.5pt; height:171pt; z-index:251694080"> <v:stroke endarrow="block"> <v:group coordorigin="1663,2885" coordsize="10010,3420" id="_x0000_s1063" style="position:absolute; left:1693; top:2345; width:10010; height:3420"> <v:rect id="_x0000_s1064" style="position:absolute; left:5843; top:3965; width:1990; height:900"> <v:textbox> </v:textbox></v:rect></v:group></v:stroke></v:group>
|
Іван Грозны |
|
Рэфарматар |
|
Заваёўнік |
|
Сірата |
|
Жорсткі правіцель |
1.Жорсткі правіцель: веў барацьбу з баярамі, разграбіў Ноўгарад, загубіў шмат людзей, аслабіў краіну.
2.Заваёўнік: Захапіў Казанскае і Астраханскае княства, пачаў асваенне Сібіры, веў барацьбу за выхад да Балтыйскага мора.
3.Сірата: рана страціў бацьку і маці, баяры выхоўвалі яго як жабрака, баяры не клапаціліся пра яго.
4.Рэфарматар: стварыў земскі сабор, выдаў судзебнік, аформіў сістэму прыказаў, стварыў стралецкае войска.
Міні-дыскусія па выніках дзейнасці Івана Грознага.
Фізкультхвілінка “Глухі (сапсаваны) тэлефон”
Навучэнцу на першай парце даецца напісанае слова, ен павінен перадаць яго шэптам наступнаму вучню. Апошні вучань устае і называе слова. Вучні вызначаюць, што гэта такое. Гэта можа быць вядомае навучэнцам слова або паняцце, якое яны павінны неўзабаве вывучыць. (Стральцы, прыказы)
Работа з гістарычным дакументам.
Ключэўскі В.О. - расійскі гісторык а значэнні цара Івана Грознага
“ …положительное значение царя Ивана в истории нашего государства далеко не так велико, как можно было бы думать, судя по его замыслам и начинаниям, по шуму, какой производила его деятельность. Грозный царь больше задумывал, чем сделал, сильнее подействовал на воображение и нервы своих современников, чем на современный ему государственный порядок. Жизнь Московского государства и без Ивана устроилась бы так же, как она строилась до него и после него, но без него это устроение пошло бы легче и ровнее, чем оно шло при нем и после него: важнейшие политические вопросы были бы разрешены без тех потрясений, какие были им подготовлены. Его можно сравнить с тем ветхозаветным слепым богатырем, который, чтобы погубить своих врагов, на самого себя повалил здание, на крыше коего эти враги сидели.”
Дакумент “Англічанін Д.Гарсей аб узмацненні самадзяржаўя ў Расіі” (с.182 вучэбна-метадычны зборнік для настаўнікаў, 2019 г.)
Пытанні:
1. Параўнайце ацэнку дзейнасці Івана Грознага яго сучаснікам і гісторыкам другой паловы 19 - пачатку 20 ст.
2. Хто з іх ацэньвае дзейнасць цара станоўча, а хто адмоўна?
3.Якая думка вам здаецца больш правільнай?
6.Этап замацавання вывучанага матэрыялу
Вучні пісьмова выконваюць заданне
Заданне: выберыце правільны варыянт адказу
Тэст
1. Як стаў называцца пасля вянчання Іван IV:
а) самадзержац ўсяе Русі
б) манархам ўсяе Русі
у) царом і вялікім князем усяе Русі
2. Войска, створанае ў праўленне Івана Грознага:
а) стралецкае
б) гусарскае
в) драгунскае
3. Як называўся адзін з органаў кіравання ў Расіі ў сярэдзіне XVI-XVII стагоддзяў:
а) Міністэрства
б) Калегіі
в) прыказы
4. Апрычніна была накіравана супраць:
а) дваранскай апазіцыі
б) свавольнага баярства
в) сялян
5. Няўдача ў Лівонскай вайне была вынікам:
а) колькаснай перавагі сіл суперніка
б) адсутнасці ў Расіі саюзнікаў
в) адставання эканомікі Расіі
6. Неабходна назваць становішча, якое з'яўляецца мэтай апрычніны:
а) падаўленне ачагоў народнага незадаволенасці
б) ўсталяванне неабмежаванай улады цара
в) паскорыць сацыяльна – эканамічнае развіццё краіны
7. Вызначце асноўны занятак жыхароў Расіі у XVI стагоддзі:
а) рамяство
б) земляробства
в) жывёлагадоўля
8. Земскі сабор-гэта:
а) кола блізкіх цару людзей
б) сход прадстаўнікоў вышэйшых саслоўяў
в) сход прадстаўнікоў усіх слаёў насельніцтва
9. Хто пакарыў і асвоіў Сібір:
а) Іван Жахлівы
б) Кучума
в) Ярмак
7. Этап рэфлексіі і падвядзенне вынікаў урока.
Падвядзенне вынікаў урока: такім чынам, палітыка Івана Грознага на першапачатковым этапе яго праўлення была паспяховай. Цар здолеў правесці рэформы, умацаваць цэнтральную ўладу і нават пашырыць межы Расійскай дзяржавы. Але яму не ўдалося пераадолець адмоўныя наступствы апрычніны і Лівонскай вайны, што і прывяло да грамадзянскай вайны ў Расіі ў пачатку XVII ст.
Для ацэньвання вучнямі ўласнай дзейнасці на этапе рэфлексіі настаўнік прапануе вучням працягнуць наступныя прапановы:
1.Увесь урок у мяне быў ……………..настрой.
</v:stroke></v:stroke></v:stroke></v:stroke></v:stroke></v:stroke></v:stroke></v:stroke></v:stroke></v:stroke></v:stroke></v:stroke></v:stroke>-бадзёры
-вясёлы
-добры
-сонны
-сумны
-трывожны
2. Я даведаўся на ўроку, што.....
3. Мне было цікава.....
4. Мне было складана....
8. Этап інфармавання пра дамашняе заданне.
§21, пыт 1-5 вусна, 2 (па жаданню)
Творчае заданне: знайсці інфармацыю пра лёс трох сыноў Івана Грознага: Івана, Дзмітрыя, Федара.
