Урок: сусветная гісторыя
Клас: 6
Тэма: Утварэнне Старажытнарускай дзяржавы.
Задачы:садзейнічаць вызначэнню фактаў, якія падцвярджаюць з’яўленне дзяржавы ва ўсходніх славян у IX ст.; фарміраваць уяўленні аб дзейнасці першых кіеўскіх князёў, асноўных накірунках іх унутранай і знешняй палітыкі;
-садзейнічаць далейшаму развіццю ўменняў і навыкаў самастойнай работы з тэкстам, контурнай картай, умення працаваць у групах, фарміраваць камунікатыўныя навыкі, мысленне;
-выхоўванне патрыятызму, павагі да гісторыі і традыцый нашай Радзімы, калектывізму.
Тып урока: выкладанне новага матэрыялу.
Забеспячэнне ўрока: Гісторыя сярэдніх вякоў: вучэб. дапам. для 6-га кл. агульнаадукац. устаноў з бел. мовай навучання пад рэд. В.А. Фядосіка, карта атласа “Старажытная Русь ў ІХ-ХІ ст.ст.” (с.20), контурная карта “Старажытная Русь ІХ-ХІст.ст.” (с. 7), “Аповесць мінулых гадоў” (histrf.ru), рабочая тетрадь: приложение к учебным пособиям для 6 класса/В.А. Федосика, С.Н. Темушева, Д.В. Мазарчука, С.В. Панова (с. 57), мультымедыйная прэзентацыя, раздатачны матэрыял, верш Пушкіна “Песня аб вешчым Алегу”.
Асноўныя тэрміны і паняцці: саюз плямён, варагі, Старажытнаруская дзяржава (Кіеўская Русь), палюддзе, пагост.
Асноўныя даты: 882 г., 1113 г.
Падрыхтоўчая работа: знайсці выявы гістарычных асоб (Рурык, Алег, Вольга, Святаслаў), урывак з “Аповесці мінулых гадоў” аб забойстве князя Ігара, падрыхтаваць верш Пушкіна “Песня аб вешчым Алегу”, паведамленне па тэме “Помства княгіні Вольгі за смерць Ігара”, падбор малюнкаў па тэме “Палюддзе”, “Кіеўская Русь”.
Ход урока.
І Арганізацыйны пачатак урока.
Псіхолага-педагагічная падрыхтоўка.
ІІ Фарміраванне новых ведаў, уменняў і навыкаў.
- Абапіраючыся на веды, атрыманыя ў 5 класе, скажыце: як называецца арганізацыя жыцця грамадства, якая мае наступныя прыкметы: 1) правіцель, 2) законы, 3) тэрыторыя, 4) армія, 5) насельніцтва, 6) падаткі? (дзяржава) (слайд 2)
- Работа з дошкай – уставіць прапушчаныя словы.
Дзяржава – гэта такая арганізацыя жыцця, пры якой існуе адзіная сістэма ____________ людзьмі, якія пражываюць на адной ___________; гэта сістэма ўключае ____________, яго саветнікаў, чыноўнікаў, ____________, а таксама розныя _____________. (слайд 3)
Тэма ўрока: Утварэнне Старажытнарускай дзяржавы (слайд 4).
Выклік: Ці верыце вы, што Кіеўская Русь валодала ўсімі прыкметамі дзяржавы: вярхоўная ўлада, адзіная тэрыторыя, падпараткаванне насельніцтва, сістэма збору падаткаў? (слайд 5)
План урока: (слайд 6)
- Усходнія славяне і іх суседзі.
- Ля вытокаў старажытнарускай дзяржаўнасці.
- Праўленне Алега.
- Першыя Рурыкавічы.
Каля 1113 г. – “Аповесць мінулых гадоў” Нестара
Клас падзелены на тры групы.
1 Усходнія славяне і іх суседзі. Самастойная работа ў групах.
Прачытаць 1-ы пункт.
1 гр. Вызначыць, якія ўсходнеславянскія плямёны існавалі. Адзначыць іх на контурнай карце (с. 7), атлас (с. 20). Паказаць на карце.
2гр. Перад вамі спіс славянскіх плямён. Уважліва прачытайце яго і выканайце заданні.
Паляне 1) Запішыце, які з саюзаў плямён размяшчаўся
Северане ў Сярэднім Падняпроўі, каля Кіева.
Драўляне 2) Адзначце, на чале якіх саюзаў плямён стаялі
Дрыгавічы ўласныя князі.
Валыняне 3) Запішыце, які саюз плямён размясціўся вакол
Радзімічы прыпяцкіх балот.
Вяцічы 4) Які саюз плямён размяшчаўся на захад ад
Крывічы палян сярод лясоў?
Славене 5) Які з саюзаў плямён пазней заснаваў Ноўгарад
Улічы Вялікі?
Белыя харваты
3 гр. Знайсці памылкі ў тэксце.
У “Аповесці мінулых гадоў” упамінаюцца 5 усходнеславянскіх “плямёнаў”, якія рассяліліся на абсяжных прасторах Азіі. “Плямёнамі” гэтыя вялікія супольнасці людзей называе сам Нестар. У Азіі славяне сутыкнуліся з вялікай колькасцю мясцовых народаў. Толькі адзін Нестар называе больш як 20 балцкіх і фіна-угорскіх народаў. Славяне прынеслі ім массавыя знішчэнні, разбурэнні, грабяжы. Частка славян увайшла ў склад Старажытнарускай дзяржавы. Іншыя плацілі даніну Русі, а затым набылі самастойнасць або апынуліся ў складзе іншых дзяржаў. (слайд 7)
- Ля вытокаў старажытнарускай дзяржаўнасці.
Калектыўная работа з тэкстам падручніка (с. 90-91). Складанне кластэра , (слайды 8, 9)
Хазары скандынаўскія
воіны-вікінгі
Знешнія Кантроль над гандлёвым
ворагі шляхам “з варагаў у грэкі”
Прычыны ўтварэнння
Старажытнарускай
дзяржавы
Змены ў грамадстве
Абарона ад ворагаў канфлікты паміж
беднымі і багатымі
Вызначце, на якой картасхеме правільна прадстаўлены маршрут гандлёвага шляху “з варагаў у грэкі”. Для адказу выкарыстайце матэрыял гістарычнай даведкі “Шлях “з вараг у грэкі” (с. 93) (рабочы сшытак – зад. 4 с. 57)
(слайд 10)
Рурык. Аскольд і Дзір. Расказ (слайд 11).
Відэа фізкультхвілінка.
- Праўленне Алега (слайд 12)
Чытанне вучнем урыўка з верша Пушкіна “Песня аб вешчым Алегу”.
Алег – стваральнік Старажытнарускай дзяржавы. Характарыстыка.
Работа з датай.
882 г. – заснаванне Старажытнарускай дзяржавы або Кіеўскай Русі.
Работа з контурнай картай (с. 7). Адзначыць паходы Алега. Атлас (с. 24)
- Першыя Рурыкавічы.
Работа з гістарычным дакументам “Аповесць мінулых гадоў” аб забойстве князя Ігара (слайд 13)
«В год 6453 [945]. В тот год сказала дружина Игорю: «Отроки Свенельда изоделись оружием и одеждой, а мы наги. Пойдём, князь, с нами за данью, и себе дабудешь, и нам». И послушал их Игорь – пошёл к древлянам за данью и прибавил к прежней дани новую, и творили насилие над ними мужи его. Взяв дань, пошёл он в свой город. Когда же шёл он назад, - поразмыслив, сказал своей дружине: «Идите с данью домой, а я возвращусь и похожу ещё». И отпустил дружину свою домой, а сам с малой частью дружины вернулся, желая большего богатства. Древляне же, услышав, что идёт снова, держали совет с князем своим Малом: «Если повадится волк к овцам, то вынесет всё стадо, пока не убьют его; так и этот: если не убьём его, то всех нас погубит». И послали к нему, говоря: «Зачем идёшь опять? Забрал уже всю дань». И не послушал их Игорь; и древляне, выйдя из города Искоростеня, убили Игоря и дружинников его, так как их было мало. И погребён был Игорь, и есть могила его у Искоростеня в Деревской земле и до сего времени».
Помства княгіні Вольгі за смерць Ігара. Паведамленне вучня (слайд 14).
Святаслаў. Расказ (слайд 15).
Работа з контурнай картай (с. 7). Адзначыць паходы Святаслава. Атлас
(с. 24)
ІІІ Замацаванне атрыманых ведаў, уменняў і навыкаў.
Работа ў групах. (слайд 16)
Скласці тонкія і тоўстыя пытанні.
1-2 гр. Тонкія пытанні – патрабуюць адказу “так”, “не”, адно слова (па 3 пыт.)
3 гр. Тоўстыя пытанні – патрабуюць разгорнутага адказу (2 пыт.)
IV Рэфлексія. Вяртанне да праблемнага пытання: Ці верыце вы, што Кіеўская Русь валодала ўсімі прыкметамі дзяржавы: вярхоўная ўлада, адзіная тэрыторыя, падпараткаванне насельніцтва, сістэма збору падаткаў?
(слайд 17)
V Дамашняе заданне.
§18, 5 узровень – скласці сінквэйн з паняццямі: палюддзе, варагі (на выбар) (слайд 18)
VI Падвядзенне вынікаў урока.
(слайды 18, 19)
Выстаўленне адзнак і іх абгрунтаванне.
Дзяржава – гэта такая арганізацыя жыцця, пры якой існуе адзіная сістэма ____________ людзьмі, якія пражываюць на адной ___________; гэта сістэма ўключае ____________, яго саветнікаў, чыноўнікаў, ____________, а таксама розныя _____________.
Дзяржава – гэта такая арганізацыя жыцця, пры якой існуе адзіная сістэма ____________ людзьмі, якія пражываюць на адной ___________; гэта сістэма ўключае ____________, яго саветнікаў, чыноўнікаў, ____________, а таксама розныя _____________.
Дзяржава – гэта такая арганізацыя жыцця, пры якой існуе адзіная сістэма ____________ людзьмі, якія пражываюць на адной ___________; гэта сістэма ўключае ____________, яго саветнікаў, чыноўнікаў, ____________, а таксама розныя _____________.
Дзяржава – гэта такая арганізацыя жыцця, пры якой існуе адзіная сістэма ____________ людзьмі, якія пражываюць на адной ___________; гэта сістэма ўключае ____________, яго саветнікаў, чыноўнікаў, ____________, а таксама розныя _____________.
1 гр. Вызначыць, якія ўсходнеславянскія плямёны існавалі. Адзначыць іх на атласе (с. 20). Паказаць на карце.
2гр. Перад вамі спіс славянскіх плямён. Уважліва прачытайце яго і выканайце заданні.
Паляне 1) Запішыце, які з саюзаў плямён размяшчаўся
Северане ў Сярэднім Падняпроўі, каля Кіева.
Драўляне 2) Адзначце, на чале якіх саюзаў плямён стаялі
Дрыгавічы ўласныя князі.
Валыняне 3) Запішыце, які саюз плямён размясціўся вакол
Радзімічы прыпяцкіх балот.
Вяцічы 4) Які саюз плямён размяшчаўся на захад ад
Крывічы палян сярод лясоў?
Славене 5) Які з саюзаў плямён пазней заснаваў Ноўгарад
Улічы Вялікі?
Белыя харваты
3 гр. Знайсці памылкі ў тэксце.
У “Аповесці мінулых гадоў” упамінаюцца 5 усходнеславянскіх “плямёнаў”, якія рассяліліся на абсяжных прасторах Азіі. “Плямёнамі” гэтыя вялікія супольнасці людзей называе сам Нестар. У Азіі славяне сутыкнуліся з вялікай колькасцю мясцовых народаў. Толькі адзін Нестар называе больш як 20 балцкіх і фіна-угорскіх народаў. Славяне прынеслі ім массавыя знішчэнні, разбурэнні, грабяжы. Частка славян увайшла ў склад Старажытнарускай дзяржавы. Іншыя плацілі даніну Русі, а затым набылі самастойнасць або апынуліся ў складзе іншых дзяржаў.
Гістарычны дакумент “Аповесць мінулых гадоў” аб забойстве князя Ігара
«В год 6453 [945]. В тот год сказала дружина Игорю: «Отроки Свенельда изоделись оружием и одеждой, а мы наги. Пойдём, князь, с нами за данью, и себе дабудешь, и нам». И послушал их Игорь – пошёл к древлянам за данью и прибавил к прежней дани новую, и творили насилие над ними мужи его. Взяв дань, пошёл он в свой город. Когда же шёл он назад, - поразмыслив, сказал своей дружине: «Идите с данью домой, а я возвращусь и похожу ещё». И отпустил дружину свою домой, а сам с малой частью дружины вернулся, желая большего богатства. Древляне же, услышав, что идёт снова, держали совет с князем своим Малом: «Если повадится волк к овцам, то вынесет всё стадо, пока не убьют его; так и этот: если не убьём его, то всех нас погубит». И послали к нему, говоря: «Зачем идёшь опять? Забрал уже всю дань». И не послушал их Игорь; и древляне, выйдя из города Искоростеня, убили Игоря и дружинников его, так как их было мало. И погребён был Игорь, и есть могила его у Искоростеня в Деревской земле и до сего времени».
Гістарычны дакумент “Аповесць мінулых гадоў” аб забойстве князя Ігара
«В год 6453 [945]. В тот год сказала дружина Игорю: «Отроки Свенельда изоделись оружием и одеждой, а мы наги. Пойдём, князь, с нами за данью, и себе дабудешь, и нам». И послушал их Игорь – пошёл к древлянам за данью и прибавил к прежней дани новую, и творили насилие над ними мужи его. Взяв дань, пошёл он в свой город. Когда же шёл он назад, - поразмыслив, сказал своей дружине: «Идите с данью домой, а я возвращусь и похожу ещё». И отпустил дружину свою домой, а сам с малой частью дружины вернулся, желая большего богатства. Древляне же, услышав, что идёт снова, держали совет с князем своим Малом: «Если повадится волк к овцам, то вынесет всё стадо, пока не убьют его; так и этот: если не убьём его, то всех нас погубит». И послали к нему, говоря: «Зачем идёшь опять? Забрал уже всю дань». И не послушал их Игорь; и древляне, выйдя из города Искоростеня, убили Игоря и дружинников его, так как их было мало. И погребён был Игорь, и есть могила его у Искоростеня в Деревской земле и до сего времени».
